Czy płacisz ten ukryty podatek od pracy stacjonarnej? Ile kosztuje nas praca z biur?
1454zł miesięcznie lub 11,5% wynagrodzenia - nawet tyle może wynosić ukryty podatek od pracy stacjonarnej.
Nikt nie lubi podatków
Kiedy w 2022 roku wprowadzano “Polski Ład”, reakcja branży IT na podniesienie składki zdrowotnej dla przedsiębiorców w Polsce była zróżnicowana, jednak przeważały negatywne opinie. Na różnych forach branżowych, takich jak grupy na LinkedIn czy Facebook, można było znaleźć liczne komentarze krytyczne, w tym dyskusje na temat strategii optymalizacji podatkowej, a także humorystyczne podejście do sytuacji, co jest typowe dla społeczności IT, która często komentuje trudne zmiany z dystansem, bez świętych krów, “nie biorąc jeńców”.
Część specjalistów branży IT, choć krytyczna wobec wzrostu obciążeń, dostrzegała także argumenty dotyczące równości społecznej. Część oklejała swoje Alfa Romeo naklejkami z ośmioma gwiazdkami (***** ***).
Choć branża charakteryzuje się wysokim poziomem inteligencji i świadomości zagadnień podatkowych, w tym ukrytych podatków, to pracownicy branży IT są często zadufani w sobie. Potrafią godzinami dyskutować o detalach jak np. sposób formatowania czy podziału kodu, argumentując wyższość swojego podejścia, ignorując lub trywializując szersze i nieoczywiste, a istotniejsze zagadnienia jak procesy sprzedażowe czy wpływ wprowadzanych zmian na użytkowników.
Stawiam tezę, że takim potraktowanym po macoszemu zagadnieniem jest temat pracy zdalnej vs pracy stacjonarnej, gdzie w dyskusjach dominowały argumenty emocjonalne i trudne do sfalsyfikowania tezy.
Branża IT jest w dużej mierze świadoma, że praca stacjonarna wiąże się z dodatkowymi, ukrytymi kosztami, które można uznać za swego rodzaju „ukryty podatek”. Choć nie jest to formalny podatek, istnieje wiele kosztów i obciążeń, które wpływają na realne wynagrodzenie pracowników pracujących w biurze w porównaniu do pracy zdalnej.
Szacunek ukrytego podatku
W oparciu o publicznie dostępne dane, spróbuję wykonać szacunki kosztów pracy stacjonarnej w przeliczeniu na pracownika i jego wypłatę, która teoretycznie mogłaby być wyższa o te koszty, lub przynajmniej pracodawca mógłby ciąć straty i zwalniać mniej pracowników. Szacunki będą bardzo uproszczone i “zgrubne”, obarczone potencjalnie dużym błędem, ale mają na celu dać nam wyobrażenie w jakim rzędzie wielkości znajdować się może realna wartość. Celowo pomijam koszty dojazdu, wyżywienia, czasu poświęconego na dojazd, bo uważam że nie wpłyną istotnie na końcową wartość.
Koszt utrzymania biura
Stawki wynajmu przestrzeni biurowej z 2022 roku
https://www.morizon.pl/blog/biuro-warszawie-wybrac-trzeba-zaplacic/
W Widok Towers biuro 290m2 kosztuje 19 tys. zł miesięcznie, czyli 65,6 zł za metr. Do tego czynsz 14,5 euro za metr i 22,5 zł za metr opłat eksploatacyjnych. Łącznie około 150,45 zł za metr.
Świnki w zagrodzie
Przyjmuje się, że na jednego pracownika powinno przypadać od 6 do 10 m², w zależności od modelu pracy i aranżacji biura.
W przykładowym biurze można zmieścić około 30 - 50 pracowników.
(W praktyce, liczba ta może się różnić w zależności od układu biura, dostępności wspólnych przestrzeni (jak sale konferencyjne, kuchnie) oraz indywidualnych potrzeb firmy, ale spróbuję maksymalnie uprościć szacunki i zrobię je dla obu skrajnych wartości.)
Koszt fixed price per employee
Miesięczny koszt biura 290m2 przy łącznych kosztach 150,45 zł za metr to około 43630,5 zł.
W biurze przestronniejszym:
43640,5 zł / 30 = 1454 zł
W biurze upakowanym
43640,5 zł / 50 = 872,81 zł
Zarobki zasobów ludzkich
Teraz sporządzę tabelę z podziałem na seniority pracownika i formę zatrudnienia, biorąc pod uwagę średnią zarobków na podstawie raportu płacowego opublikowanego przez JustjoinIT :
Ukryty podatek wyrażony jako stawka procentowa %
Podsumowując, “podatek od pracy stacjonarnej” wacha się pomiędzy 3,58% do aż 19,39%. Średnia wartość to około 11,5%.
By oszacować tę wartość precyzyjniej musielibyśmy znać kompozycję pracowników w firmie pod kątem formy zatrudnienia i stażu, jednak nie sądzę by ta wartość była niższa niż 5%.
O co walczyć?
Dla porównania, podatek dochodowy w formie ryczałtu 12%, IPBOX to 5%, a skala podatkowa to 12% → 32%. Czy to dużo? Mało?
Stawka zdrowotna, której podniesienie wywołało wiele kontrowersji, w przypadku podatku liniowego wynosi zaledwie 4,9%. Trudno oszacować o ile zmniejszy się stawka zdrowotna po proponowanych przez rząd zmianach, ale nawet w najbardziej optymistycznym wariancie nie będzie to redukcja z 4,9% do 1,32% (różnica pomiędzy obecną wartością a minimalną wartością “podatku od pracy stacjonarnej”.
Czy zatem w interesie branży IT nie leży lobbowanie za regulacjami pracy stacjonarnej? Potencjalna oszczędność przekracza znacząco zysk ze zmian składki zdrowotnej.
PS To tylko eksperyment myślowy. Nie postuluje takiej czy innej stawki podatku dochodowego, składki zdrowotnej. Nie postuluje likwidacji biur i przenoszenia pracy w tryb zdalny z powodu kosztów wynoszących 4-19% wynagrodzeń, pomijalnych dla wielu dobrze prosperujących firm.
O ile praca mająca charakter powtarzalny i odtwórczy, często wykonywana w tzw. “cost center” nie ucierpiałaby znacząco w trybie zdalnym, o tyle trudno jest oszacować straty wynikające z eliminacji przypadkowych interakcji w biurze, pozytywnie wpływających na kreatywność, kluczową np. w projektach produktowych (“profit center”).